PIŠE: Amila Husić
Prošao je šesti mjesec po redu ove godine, prošla je Povorka ponosa, Kvirhana, tako su prošle i silne dugine boje na profilima velikih korporacija i ponekih osviještenih javnih ličnosti. Kao povratak s godišnjeg odmora, dočekala me je siva realnost svakodnevnice LGBTI prava. Promjena loga i po koji post na društvenim medijima možda je iziskivalo PR odjelu malo više vremena, posebno na odgovaranju/brisanju hejt komentara, ali u konačnici nikome nije škodilo, zar ne? Pa i put do pakla je popločan dobrim namjerama.
Šta je uopšte pinkwashing?
Pinkwashing, kao i greenwashing, purplewashing i rainbow washing, su termini koji potiču od engleskog glagola “to whitewash” (doslovno prevedeno: oprati bijelo). Ovi neologizmi doslovno ukazuju na čin prikrivanja, odnosno skrivanja, istine radi zaštite ili poboljšanja ugleda institucija, kompanija, proizvoda. Dok su greenwashing i purplewashing odnose na ekološke i feminističke teme, pinkwashing, a rjeđe korišteno rainbow washing, se odnosi na korištenje LGBTI motiva, ideja i simbola u cilju da se pridobi pažnja (i novac) LGBTI zajednice kao ciljne publike.
Termin pinkwashing se prvobitno pojavio u kontekstu silnih korporativnih kampanja početkom 2000-ih godina vezano za borbu protiv raka dojke. Mnoge firme bi lansirale roze proizvode i medijske kampanje sa sloganima tipa Find the cure! (Pronađimo lijek!), zanemarujući da im ti isti proizvodi sadrže poznate kancerogene ili ne donirajući dio profita u svrhu istraživanja potencijalnih lijekova i medicinskih tretmana i slično. Prosto rečeno – okorištavanje od tuđe nesreće.
U kontekstu LGBTI prava pinkwashing je postala ustaljena praksa, posebno na Zapadu, tokom Mjeseca ponosa. Iako postoje firme koje zaista dio sredstava doniraju u različite neprofitne organizacije koje se bave LGBTI pitanjima ili pružaju neki vid pomoći ili podrške zajednice. S druge strane, postoje i firme koje financiraju političke kampanje homofobnih političara_ki ili vode poslovanje u zemljama gdje je homoseksualnost još uvijek zabranjena, ali i radna prava stoje na staklenim nogama.
Kasnije je akademska zajednica preuzela termin u kontekstu homonacionalističke politike Izraela koja kontinuirano ulaže napore da se predstavi kao idealno mjesto za ljetovalište za LGBTI zajednicu, skrećući pažnju sa stvarnosti konflikta i niza kršenja ljudskih prava, posebno na okupiranim teritorijama Palestine. U manjoj, ali i dalje značajnoj mjeri se sličan trend javlja i tokom Evrovizije, gdje se države predstavljaju kao izrazito otvorene, fokusirane na ljudska prava i otvorena za sve, koristeći dugine boje i LGBTI simboliku tokom performansa i nastupima u pauzama. Iza evrovizijskog šarenila kriju se brojne problemi kao što su zabrana pristupa vojski trans osobama, nepriznavanje istospolnih brakova sklopljenih van te zemlje, ali i vrlo invazivnih metoda “provjere” homoseksualnosti tražitelja_ica azila.
Zašto je važno biti osvješten_a o pinkwashing-u?
U kapitalističkom društvu novac je jednako važan glas kao i glasački listić tokom izbora. Čak je učestaliji. Kupovinom nečega ne dobivate samo predmet, već omogućavate dalje poslovanje firme i utvrđivanje njihove politike. Uzevši u obzir slabu kupovnu moć našeg društva, ipak se ne možemo uvijek voditi principima, već cijenama, ali gdje možemo birati, birajmo radije poštene i društveno odgovorne firme, koje vjeruju u ljudska prava i mimo juna mjeseca.
Članak je objavljen uz podršku američkog naroda putem Američke agencije za međunarodni razvoj (USAID). Sadržaj članka isključiva je odgovornost Sarajevskog otvorenog centra i nužno ne odražava stavove USAID-a niti Vlade Sjedinjenih Američkih Država.
