Gayten-LGBT, Centar za promociju LGBTIQ prava, objavio je prevod najrecentnije verzije priručnika “Standardi njege zdravlja transeksualnih, transrodnih i osoba koje se rodno ne konformiraju, Verzija 7” (Standards of Care for the Health of Transsexual, Transgender, and Gender-Nonconforming People, Version 7) u izdanju WPATH-a , Svjetskog udruženja profesionalaca za transrodno zdravlje (The World Professional Association for Transgender Health).
U uvodnoj napomeni, prevodioci brošure, Milan Đurić i Milica Jeremić, pišu: “Nadamo se da ćemo objavljivanjem ovog priručnika dati doprinos boljem razumijevanju i prihvatanju osoba trans* i drugih identiteta, unapređenju prava, položaja i kvaliteta života ovih osoba, često izloženih ogromnoj patnji, višestrukoj diskriminaciji i raznim oblicima nasilja u našem društvu i širom svijeta. Također, nadamo se da će priručnik biti od koristi svim pomagačkim profesijama u unapređenju rada sa trans* osobama u različitim sferama.”
Uvod priručnika navodi sljedeće:
“Rodna disforija kao složen klinički fenomen, kako sa aspekta prezentacije, kliničke procjene, tako i odluke o tipu liječenja, ima višestruke implikacije na zdravstvenom, personalnom, i socijalnom planu ljudskih prava i zakonodavnih odrednica. Dodatnu kompleksnost predstavlja činjenica da se radi o oblasti koja zahtijeva interdisciplinarni pristup koji podrazumijeva uključenost specijalista više medicinskih grana u dijagnostičkoj i terapijskoj fazi. Ovakav pristup podrazumijeva višestranu odgovornost u sprovođenju bezbjednog i korisnog tretmana, sa ciljem dobrobiti pacijenta u pogledu postizanja psihofizičkog sklada i poboljšanja sveukupnog kvaliteta života.
Klinički fenomen rodne disforije posmatra se iz perspektive medicinskog modela, a ne iz modela mentalnog zdravlja, kroz koji se procjenjuje indikovanost daljeg tretmana koji može uključivati hormonsku suptitucionu terapiju i/ili anatomsku akomodaciju u cilju usklađivanja postojećeg nesklada.
Udruženje Hari Bendžamin (HBIDGA), koje je okupljalo profesionalce u oblasti transrodnog zdravlja, kao i same pacijente, prepoznavši brojna bioetička i medikolegalna pitanja vezana za rad sa rodno disforičnim osobama, 1979. godine je definisalo Standarde njege ovakvih osoba. Oni predstavljaju preporuke dostupne profesionalnoj zajednici koje su do sada imale šest revizija, od kojih aktuelna publikacija donosi posljednju iz 2011. U novije vrijeme Standarde publikuje multidisciplinarno udruženje WPATH (World Professional Association for Transgender Healthcare), u kojima su defnisane preporuke vezane za dijagnostiku i tretman rodno disforičnih osoba, eksplicitni stavovi u vezi sa adekvatnom njegom u hormonskom i hiruruškom tretmanu (polne reatribucije). Ciljevi Standarda njege su: obezbjeđivanje kliničkih smjernica za profesionalce, poboljšanje njege rodno disforičnih osoba, pomoć u obezbjeđivanju i efikasnijim obrascima pribavljanja dugotrajnog ličnog komfora sa sopstvenim rodom, poboljšanje sveukupnog zdravlja, psihološke dobrobiti i samoispunjenja. Preporuka je korišćenje ovih standarda kao minimalnih kriterijuma za evaluaciju njihovog rada.
Ključne promjene koje nudi posljednje izdanje Standarda njege WPATH-a odnose se na fleksibilnost, minimalne zahtjeve, dozvolu za odstupanja i uklapanje u jedinstvene okolnosti, naglašavanje značaja informisanosti po pitanju izbora i vrijednosti pristupa koji će umanjiti štetu. Standardi zahtijevaju više odgovornosti, usmjerenja i informacija za klijente u mnogo širem smislu na različite teme (terapija glasa, pitanja fertiliteta i dr.). Oni predstavljaju više od propisivanja hormonske i hirurške terapije, jer se radi se o promociji sveukupnog zdravlja i dobrobiti. Istovremeno ističu jasan stav da rodni nesklad nije patološki, ali je rodna disforija specifični distres koji se može povećati tokom neophodnog medicinskog tretmana.
Savremeni koncept promoviše više individualizovani pristup, više terapijskih opcija koje se nude klijentu, druge sekvence u terapiji, odustajanje od binarnog modela, još tješnji interdisciplinarni rad u kome profesionalci u mentalnom zdravlju postaju sve više koordinatori kompletne njege. Osnovni cilj ovakve publikacije je edukacija osoba koje se bave transrodnim osobama i rodnom disforijom, kao i poboljšanje njege i što kvalitetniji pristup u tretmanu i njihovim krajnim ishodima.
Prim. dr. sci. med. Dragana Duišin, specijalista psihijatrije
Šef Kabineta za transrodna stanja Klinike za psihijatriju KCS
Članica i učesnica osnivanja udruženja EPATH”
Priručnik u potpunosti možete preuzeti ovdje.
Izvor i foto: Transserbia.org
