Piše: Mirza Halilčević
Inspirisano Milanom i Ljiljom…
Slučaj nacionalizma u neosviještenim društvima podsjeća na začarani krug – zbog njega nastaju i traju ratovi, a poslije, zbog njega opstaju nacije i jedinstva. Ono što je slučaj za postratne sredine je da, zarad održavanja nacionalističkih struja, dolazi do stvaranja fašističkih potomaka, koji će osigurati dugotrajnost i samoodrživost. U skladu sa tim, nacionalizam nikada ne dolazi sam, nego sa sobom nosi i patrijarhalno gradivo, fanatizam (vjerski, navijački…), prividnu čistu savjest i sapranu odgovornost. U okolnostima poput ovih, queer aktivizam na sebe je navlačio metu i uslovno rečeno, provocirao masu svojim postojanjem.
“Uloga Srpske pravoslavne crkve nije mala i beznačajna u Miloševićevom putu. Svako može sam za sebe da bude šta hoće, i pravoslavac i katolik i musliman, ali predsednik države nema prava na javnu demonstraciju svojih verskih opredeljenja, jer time svoju moć prenosi na crkvu.” (Iz izvještaja LOG-a, ponedjeljak, 9. juli 2001.)
Osjećaj pripadanja nacionalnoj grupi predstavlja ponovljeni model ranih odnosa u primarnoj porodici, gdje djeca u odnosu sa roditeljima stiču bazične osjećaje sigurnosti i svemoći. Konstelacija odnosa koja postoji u grupama predstavlja supstitut za porodične odnose, gdje se uloga vođe grupe na nesvjesnom nivou doživljava kao uloga oca. Strah od izolovanja, targetiranja i odbacivanja, pokretački je strah koji dovodi do priklanjanja nacionalnim pokretima i grupama. Kolektivnim djelovanjem nacionalnih pokreta dolazi do brisanja individualnih crta ličnosti, kao i do otklanjanja individualne odgovornosti. To objašnjava zašto prilikom nereda fanatičke grupe sumanuto i nekontrolisano hrle na svoje “neprijatelje”, ne razmišljajući o posljedicama.
Po teoriji žrtvenog jarca (frustraciona teorija predrasuda), nacionalne skupine targetiraju populaciju sa margine, koju bi za potrebe društvenog balansa trebalo žrtvovati. Romi, LGBTIQA osobe, osobe sa mentalnim poteškoćama, skupine su koje uslijed svog položaja i ranjivosti bivaju tretirane kao platno za projekciju nagomilanih frustracija i agresivnosti.
“Sljedećih sat vremena stampeda ljudi, jurili su Trgom i tukli žene, muškarce, mlade i stare, slučajne prolaznike, feministkinje koje su došle da podrže lezbejke i gejeve, novinare/ke, organizatorke/e i praktično svakoga. Kad god bi identifikovali novu ‘žrtvu’, stampedo bi pojurio u tom pravcu. U tom periodu, bilo je desetak policajaca na Trgu, koji uglavnom nisu intervenisali, a neki su komentarisali: ‘Nismo ovde da branimo pedere'”. ( Iz izvještaja organizatora prve Parade ponosa u Srbiji, 15. juni 2001.)
S druge strane, aktivisti/kinje, ujedinjeni/e u obespravljenosti, često se nalaze u nezahvalnim položajima obzirom da se suočavaju sa preprekama na svakodnevnim i različitim nivoima. Izazovi koji dolaze zajedno sa propitivanjem vlastitog identiteta kreću se od individualne anksizonosti i strahova, pa sve do kolektivnog neprepoznavanja od strane sistema. No, propitivanje je prvi korak i početak, gdje se sa svakim sljedećim gazi prema svojevrsnoj revoluciji, a sve revolucije počele su pojedincima/kama, malim koracima i ustajanjima protiv fašizma.
Danas, i usljed veće zastupljenosti i vidljivosti marginalnih skupina u medijma, pored brojnih financijskih beneficija i prisutnosti u javnom diskursu, još uvijek je iscrtana meta na svima onima koji/e su odlučili/e javno govoriti u ime jednakosti, ravnopravnosti, ljubavi i slobode. Aktivizam u današnjem vremenu i društvu ima svoju cijenu koja se plaća svakodnevnom pripravnošću i oprezom, ali, na nama je da izaberemo između prividne sigurnosti i prvih borbenih linija.
“Kada je sve utihnulo, po prvi put sam, posle svega, istinski i duboko osetio strah. Ali sam se setio da za mene ne postoji alternativa: živeti otvoreno i dostojanstveno, sa punim uživanjem prava i sloboda koje nam svima pripadaju.” Milan Gayten LGBT, napisano nakon prve organizovane Parade ponosa u Srbiji.
